Москва: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 240:
 
Шурайрин чIавуз Москвада академиядин чил кIватI жез гатIумна. ТуькIуьрнавай ва Москвадиз акъуднавай академиядин идараяр ибур я: Ленинан тIварунихъ галай ВиригалкIдин хуьруьн майишатдин академия (1929), ССРГ-дин илимрин академия — ССРГ-дин ИА-дин Президиум (Ленинграддай иниз 1934-лагьай йисуз акъудна), ССРГ-дин Медицинадин илимрин академия (1944), УШФСР-дин Педагогикадин илимрин академия (1943).
 
== Маариф ==
=== Кьакьан дережадин маариф ===
{{main|Москвадин кьакьан дережадин кIелдай идараяр}}
[[Файл:Moscow State University crop.jpg|250px|мини|справа|[[Москвадин гьукуматдин университет]]]]
[[Файл:Московский государственный технический университет им. Н.Э. Баумана №2.JPG|250px|мини|справа|[[Н.Э. Бауманан тIварунихъ галай Москвадин гьукуматдин техникадин университет|Н.Э. Бауманан тIварунихъ галай МГьТУ]]]]
Москва Урусатдин чІехи метлеб авай маарифдин юкьваррикай сад я. Уьлкведин садлагьай кьакьан дережадин маарифдин идара - [[Славянни-грекни-латин академия]] - туькІуьрунилай гатІумна шегьерда лап пара чирвилер гудай объектар кІватI хьана. [[Шуваловрин Иван Иванан хва|Шувалованни]] [[Ломоносрин Михаил Василийдин хва|Ломоносован]] инициативадиз килигна, 1755-лагьай йисуз Урусатдин виридалайни цІуруни тІвар-ван авай тир [[Москвадин гьукуматдин университет|Москвадин университет]]дин бине кутуна.
 
2009-лагьай йисан малуматралди Москвада 264 кьакьан дережадин маарифдин идара ава, абурукай 109 гьукуматдинди тахьайтIа муниципалдинди ва 155 гьукуматдин туширди я. Студентрин кьадар 1281,1 агъзур кас тир. 11 москвадин кьакьан дережадин маарифдин идарадив [[Урусатдин Миллетдин ахтармишдай университет|Миллетдин ахтармишдай университетдин]] статус гвайди я.
 
Москвада 400 кьван библиотека ава, абурун арада Урусатдин виридалайни цІуру жемятдин библиотека ([[Москвадин гьукуматдин университетдин Илимдин библиотека]]) ва уьлкведин виридалайни ири ктабар хуьдай мукь ([[Урусатдин гьукуматдин библиотека|Урусатдин гьукуматдин (Ленинан) библиотека]]) ава.
=== Юкьван дережадин маариф ===
{{main|Москвадин мектебрин сиягь}}
2010-лагьай йисан малуматралди, Москвада 1727 виридан чирвал гудай мектеб ава (1588 гьукуматдинди ва 139 кьилдинди). Шегьерда 168 кьетІен чирвал гудай маарифдин идара ава (154 гьукуматдинди ва 14 кьилдинди). ГьакIни шегьерда 2314 мектебда кІелдай вахтунилай вилик квай яшдин идара ава.
 
== [[Стхавилин шегьерар]] ==