Вишйисан дяве: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки |
|||
ЦӀар 46:
Англиядин разивилер ктӀадай мумкинвилерни сергьятарнавай, вучиз лагьайтӀа пачагьдин виридалайни важиб куьмекчи Парламентди кьиникьвилиз эциг авунвай, мадни 1451 йисан къарагъун патални 1452 йисуз Йоркдин герцогдиз вири пачагьвиле къуват къачуз кӀанзавайвили. 1453 йисуз пачагь кӀевиз начагь хьана. Чпин плацдарм Кале хуьн патал англивийри кьушунар вилик тухвана. Гьамни англивийри писдаказ куьтягь хьана Джон Талбот Кастильондал кьеила. 1453 йисуз французри Бордо къачуна. Гьа гъалибдалди виликра англивийрин къуватдик гвай вири француз чилер абуру кьулухъ къахчуна. Кьилди са Кале 1559 йисалди англивийрик гваз амукьна. Вишйисан дяве куьтягь хьайила Англиядиз пара солдатар хтана гьакӀа кӀвалах авачиз амай. Гуьгъунин 31 йисан къене Ланкастерринни Йоркрин арада хьайи Розайрин дяведа абур кьена.
== Мана ==
Вишйисан дяве яракьарни кьушунар фад хкаж жедай чӀав тир. Яракьар, тактика, армиядин къенепадни дяведикай жемятдиз хьайи манади вири масакӀа авуна. Феодал система къвез-къвез квахьзавай дяве физвай чӀавуз. Дяведилай вилик залан балкӀанкьушунар (риттерар) армияда виридалайни къуватлу пай хьиз кьазвай, дяведин эхирда а саягъ мад фикирзавачир. Залан балкӀанкьушунарни хьелехъанар къвез-къвез акъатзавай армиядай. Мадни акъатна залан риттерар, аристократия мад политикадин къуватдаказ амачир.
Дяве паталди националиствилин фикирар хкаж хьана. Дяведи Франция гьукумат хьиз пара хатаяр гъана, ахпа са миллет хьиз садарна. Вишйисан дяве патал Франциядикай феодал монархиядай саднавай гьукумат хьана. 1445 йисуз Римдин чӀаварилай эгечӀна сифте гьамишан армия Францияда туькӀуьрна, чуьнуьхвилерик квай инсанрин кӀеретӀрин суал гьал авун патал. Пулунихъ кӀвалахзавай армийриз ганвай ихтияр хкягъ ийиз - пачагьдин армиядик акатун, дахьайтӀа кӀукӀвар хьун. ЦӀийи армия куьгьнедилай пара къуватлуни тир, гьабурулай хъсан женгерни тухузвай.
Дяве а саягъ физавай, абура пай кьазвабур халкьар чеб тир, гьакӀа пачагьар тушир. Англияда пара сесер тунвай, французриз чпин чилел атана чӀал чӀур ийиз кӀанзавайди. А сесери миллет сад жедайвал ийизавай. Вишйисан эхирда француз чӀални Англияда мад кардик кутазвачир. А чӀавалди француз чӀалал Англияда элвер тухузвай, мад гьукуматдин чӀехи къуллугъхъанари рахазвай. А низам гьукуматда норманнри къачурла эгечӀна 1362 йисалди хьанвай.
== Баянар ==
| |||