|
}}
'''Самурдин округ''' — [[1839 йис|1839]] -— [[1928 йис]]ара хьайи, [[Дербентдин губерния]]дик, [[Дагъустан вилаят]]дик ва [[Дагъустандин АССР]]дик акатзавайквай администрациядин тек.
ЮкьКьилин хуьр — [[Ахцегь]] хуьр.
==Административ паюнар==
Округ, наибвалриз пай жезвай. [[1899 йис]]уз гьа наибвилер участокриз элкъвенай. наибвалризВичин пайнубатда жезвай.гьа Гьанаибвилер участокарнихуьруьн-жемиятрикай хуьруьнжемятризибарат пай жезвайтир.
[[18951886 йис]]уз округдик гуьгъуьнинагъадихъ пудгалай '''наибвилер''' акатзавай: [[Ахцегьпарадин наибвал]] (юкь — [[Ахцегь]] хуьр), [[Докъузпарадин наибвал]] (юкь - [[Мискискар]] хуьр), [[Лучек наибвал]] <ref>{{книга
|автор =
|заглавие = Памятная книжка Дагестанской области
|ответственный = Е. И. Козубскій
|ссылка = http://dlib.rsl.ru/viewer/01003549034
|место = Темиръ-Ханъ-Шура
|издательство = "Русская типографія"
|год = 1895
|том =
|страниц =
|страницы =
|isbn =
}}</ref>.
{|class="wikitable" style="padding:0;background:#fafafa;border:1px solid #bbb;width:600px;height:200px;text-align:left;font-size:12px;cellspacing=0"
[[1926 йис]]уз округ кьве '''участокриз''' пай хьнвай: Докъузпарадин участок (юкь — [[Усугъчай]] хуьр) ва Лучек участок. ▼|-
!Наибвал
!Администрациядин юкь
!Агьалияр
!Миллетар
|-
|[[Ахцегьпарадин наибвал]]
| [[Ахцегь]]
| 22 949
| [[лезгияр]] (82 %) <br /> [[рутулар]] (18 %)
|-
|[[Докъузпарадин наибвал]]
| [[Мискискар]]
| 20 899
| [[лезгияр]] (100 %)
|-
|[[Лучек наибвал]]
| [[Лучек]]
| 18 220
| [[рутулар]] (50 %) <br /> [[цIахурар]] (33 %) <br /> ва мсб.
|}
[[1926 йис]]уз наибвилер терг авуна абурун чкадал кьве участокар тешкилнай:
▲[[1926 йис]]уз округ кьве '''участокриз''' пай хьнвай:* Докъузпарадин участок (юкь — [[Усугъчай]] хуьр) ва Лучек участок.
* Лучек участок (юкь — [[Лучек]] хуьр)
==Тарих==
Самурдин округ [[1839 йис]]уз арадал гъанвайгъанай. [[1840 йис]]алай округ [[Каспий вилаят]]дин [[Къуба уезд]]дин, [[1846 йис]]уз — [[Дербентдин губерния]]дин, [[1860 йис]]уз — [[Дагъустандин вилаят]]дин, [[1921 йис]]узни [[Дагъустандин АССР]]дин составрик квай.
[[1928 йис]]ан ноябрь вацра Дагъустандин АССР-да кантонриз паюнин система кьабулнакъуватда гьатнававиляй вири округар терг авунай. Округдин къене сифте кантонар, гуьгъуьнлай гьа кантонрикай гилан районар тешкилнай.
[[1915 йис]]уз округда вад гражданвилин, яни диндиндиндиз талукь тушир мектебар авай: абурукай кьвед [[Ахцегь]]ра ва, [[Хуьруьг]], [[Рутул]]ни ва [[Филер]] хуьрера гьарна са мектеб.
==Агьалияр==
[[18971886 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрив кьурвал, округда 35,663 агъзур235 касди уьмуьр гьалзавай. Абурук, [[лезгияр]] — 95,3 %; [[яхулар]] - 1,4 ; [[цIапар]] - 1,1 % квазийизвай <ref name="этнокавказ">[http://demoscopewww.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezdethno-kavkaz.php?reg=369 Демоскоп]</ref>. Округдин юкь тир [[Ахцегь]] хуьруьн агьалияр 3 190 кас тир <ref>[http://demoscopenarod.ru/weekly/ssp/rus_gub_97rndaghestan.php?reg=62html ДемоскопДагъустан Weeklyвилаятдин —агьалияр Приложение.1886 Справочник статистических показателей<!-- Заголовок добавлен ботом -->йисуз]</ref>.
1886 йисан малуматриз килигна, округда авай миллетар <ref name="этнокавказ" />:
{| class="wikitable" style="padding:0;background:#fafafa;border:1px solid #bbb;width:600px;text-align:center;font-size:12px;cellspacing=0"
! Вири !! [[лезгияр]] !! [[рутулар]] !! [[цIахурар]] !! [[яхулар]] !! [[аварар]]
|-
| '''63 235''' <br /> '''(100 %)''' ||44 013 <br /> (70 %) ||11 985 <br />(19 %)||5 165 <br />(8 %)||1 480 <br />(2 %)||592<br />(1 %)
|}
== Баянар ==
| 