Усур: различия между версиями

Лап сифте кьилера Усур хуьруьн чкадал Ахцегьрин хуьруьн жемятдинэгьлийрин чӀурар авай. XII виш йисуз кьилдин хуьр хкатнай. [[XVI виш йис]]уз хуьр [[Рутул беквалбегвал]]дик акатзавайакатнай. [[Хуьруьг]]дихъ галаз дяведа ахцегьвийринни рутулвийрин дуствилин паталай, [[1775 йис]]уз [[Гуьгъвез]], Усур ва [[КьакІар]] хуьрер [[Ахцегьпарадин адаазад жемятжемият]]дин гъиле вуганвай. 1775—1839 йисара хуьр [[Ахцегьпарадин адаазад жемятжемият]]дик акатзавай '''Ахцегьпара — 1''' хуьрерин жемятдикжемиятдик квай.

[[1839 йис]]уз Усур, хуьр вири [[Самур округ]]дихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатнай. [[Урусат империя]]дик квай чӀавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Самур округ]]дин [[Ахцегьпарадин наибвал]]диз талукь тир. Гьина [[Гъуьгъвезар|Гъуьгъвез]] хуьруьхъ галаз Усуррин хуьруьн-жемятдик жемят арадал гъанвайквай. [[1929 йис]]уз Усур, цӀийиз арадал гъайи [[Ахцегь район]]дик кутунвайкутунай. УсурАхцегь хуьре,районда садлагьай колхоз тир Ленинан тӀварунихъ, Ахцегьгалай райондаколхоз садлагьайУсур колхоздинхуьре бинеарадал кутунвайгъанвай.

[[Ватандин ЧIехи дяве]]да 20 усурви рагьметдиз фенай.

[[1966 йис]]ан къати зурзунрилай кьулухъ хуьруьн агьалияр [[сув]]алай арандиз куьч хьана [[кьулувалМегьарамдхуьруьн район]]диздин куьч хьаначилерал [[ЦІийи Усур]] хуьр арадал гъанвайгъанай.

Куьч жедалди ина [[лезгияр1886]], [[суьнни]]яр —йисан [[мусурманар]]Урусатдин яшамишИмпериядин жезвай.агьалияр [[1886сиягьриз йис]]узкъачунин хуьруьннетижайриз агьалияркилигна, хуьре 390 касди туькӀуьрзавай.уьумуьр ийизвай <ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/axtypara1886.html Население Ахтыпаринского наибства Самурского округа по сёлам в 1886 году]</ref>. Вири [[лезгияр]], [[сунияр|суни]]-[[мусурманар]] тир.

Алай чӀавузчIавуз хуьре са касни яшамишамач, дараматар харапIайриз жезвачэлкъвена.

[[Вагьабов Михаил Вагьабан хва]] (16.04.1923) — философиядин илимрин доктор, профессор. Урусат Федерациядинни Дагъустан Республикадин илимрин лайихвилерлайихлу авай кархъанкардар. Урусат Федерациядин Гьукуматдин Советдин Кавхайрин Советдин член. [[Ватандин ЧIехи дяве]]да иштаракнавай кас.