Экономика: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
Нет описания правки
ЦӀар 1:
[[Файл:GDP PPP Per Capita IMF 2008.svg|thumb|300px|right|[[Дуьньядин экономика]]: Агьалийрин са касдиз аватзавай Къенепатан вири бегьер.]]
'''Экономика''' — - жемятди[[жемят]]ди тухузвай кӀвалах, вичихъ авай хийир кьиле тухунни, кардик кутуниз талукь тир, гьакӀни жемятдин къене авай сад садахъ галаз тухунар, затӀар акъудайлани, пайдайлани, дехгишунарни кьабул авуна жезвай. Сифте а гаф арадал дегьгрек алим Ксенофонта[[Ксенофонт]]а акъудна ч.э.в. ӀV вишйисуз. Экономикадин чӀехи къаст жемятдиз герек авай хийирар арадиз акъудун я. А системади вири жемятдиз санални гьар са касдиз кьилди уьмуьр тухуз куьмекзава.
 
== Экономикадин системаяр ==
 
Тарихдин[[Тарих]]дин рекьел инсанри са шумуд экономикадин система туькӀуьрнава. Абурукай виридалайни пара авайбур - — базардинни ([[капитализм]]) гьукуматдин ([[социализм]]). Политикадинни ихтиярдин гьалдиз, экономикадиз сергьятар гузвай, Экономикадин низам лугьузвайди я. Экономикадин гьалар:
 
* Анархокапитализм
* Ахъай базардин экономика
* Хзанвал
* Синдикализм
* Ахъай экономика
* Инсанрин базард экономика
* Социал базард экономика (Неолиберализм)
* Экосоциал базард экономика
* Виридан бегьемвилин гьукумат (Скандинав саягъ)
* Меркантилизм
* Корпоратизм
* Планвилин экономика
 
ГьакӀни маса экономикадин гьалар авайди я и сиягьдик квачир: феодализм, протекционизм, Мутуализм, Экономикадин демократияни автаркия.
 
== Тарих ==
Инсанри чпин гъилериг зтӀар акъудиз абур маса затӀарихъ, сервисдал дегишиз эгечӀайла экономика дуьньядал акъатна лагьайтӀа жеда. Экономикадин рекьяй къанунар туькӀуьр авур сифте цивилизацийрик дегь Вавилон ква. Абурун системада дусахар, дуванар, регьберар авай. Дегь чӀаван экономика чӀехи пай лежбервилел алай. А системадин пулуниз шекел лугьузавай. Сифте сефердиз а гафунин тӀвар чи эрадилай вилик 3000 йисуз кьунвай. ЧӀехи пай халакьариз затӀар дегишун жемятдин къене авай тухунрихъ галаз галкӀанвай. Ахпа, система хкаж жедайвал кьван, масагудайбур хьана, затӀар къачуз-маса гузвай. Дегь Грецияда, "«экономика"» гаф дуньядал акъатнавай чилел, пара лукӀар авай. Гьар сефер Экономикадин патахъай цӀийи ихтилатар эгечӀзавай гьар жуьре затӀар акъакь тийидайла. Юкьван вишйисара чна исятда экономика лугьузвай тухунар чи дережадиз мукьуг тир. ЧӀехи пай дегишунар жемятрин кьула жезвай. Гьа чӀавуз инвестициярни арадал атана. ЦӀийи дуьньядиз пуларни затӀар ракъурзавай, са яргъи чӀавунилай гьанай хийир кьулухъ хтун патал. Маса гудайбур, Якоб Фуггер (1459–15251459—1525), Джованни Медичи (1360–14281360—1428) - — сифте банкар туькӀуьрнавай ксар я.
 
== Экономикадин социология ==
Экономикадин социологияидк экономикадин социологвилин анализни экономикадин чирвилер ква. Темаяр сетяр эцигун я, базардин юзунар чир авун, бегьем базаррин месалайралин саягъдалди, мад къачузвайдан гереквилер чир авун.
 
 
== Баянар ==
ЦӀар 31:
 
== ЭлячӀунар ==
* [http://elibrary.ru/rubric_titles.asp?rcode=060000 Урусатдинни дуьньядин экономикадин журналар]
 
[[Категория:Экономика]]
{{1000}}
{{Link FA|fr}}
 
{{Link GA|zh-classical}}
[[Категория:Экономика]]