Австрия: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
гъ Reverted 1 edit by 176.108.146.130 (talk) identified as vandalism to last revision by Soul Train. (TW)
Нет описания правки
ЦӀар 32:
| сятдин чӀул = +1
}}
'''Австрия''' ({{ЧӀ-de[[Немец чIал|герм.]] ''Österreich'' [ˈøːstɐˌʁaɪç], тамам официал жуьре — '''Австри́ядин Респу́блика''' ([[Немец чIал|герм.]] ''Republik Österreich}}'') — юкьван [[европаЮкьван Европа]]да авай гьукумат я. Агьалияр - 8,5 млн кас я. Кьилин шегьер - Вена.
 
Кефердин патахъ [[Чехия|Чехиядихъ]] (сергьятдин яргъивал - 362 км), кефердинни рагъэкъечIдай патахъ [[Словакия|Словакиядихъ]] галаз (сергьятдин яргъивал - 91 км), рагъэкъечIдай патахъ [[Венгрия|Венгриядихъ]] галаз (сергьятдин яргъивал - 366 км), кьиблепатахъ [[Словения|Словениядихъ]] (сергьятдин яргъивал - 330 км) ва [[Италия|Италиядихъ]] галаз (сергьятдин яргъивал - 430 км), рагъакIидай патахъ [[Лихтенштейн|Лихтенштейндихъ]](сергьятдин яргъивал - 35 км) ва [[Швейцария|Швейцариядихъ]] (сергьятдин яргъивал - 164 км) галаз, кефердин патахъ [[Германия|Германиядихъ]] галаз (сергьятдин яргъивал - 784 км) сергьятдал ала. Сергьятдин умуми яргъивал - 2 563 километр я.
 
Австрияди 83 855 км² (32 377 кв. миля) кьунва, адан чилерал Альп сувайрин климат чкIанвайди я. Альп сувайра алаз, Австрия лап суван уьлкве я. Вири уьлкведин чилерикай кьилди 32% 500 метрдилай агъадихъ галай чкайрал ала. Виридалайни кьакьан тIинкI - 3 798 м я.<ref name="CIA">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/au.html |title=Austria |work=[[The World Factbook]] |date=14 May 2009 |publisher=[[Central Intelligence Agency]] |accessdate=31 May 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090610113837/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/AU.html| archivedate=10 June 2009 |deadurl=no }}</ref>
 
Агьалийрин чIехи пай [[Немец чIал|немец чIалан]] [[бавариядин нугъат]]дал хайи чIалал хьиз рахазва<ref name="Language">{{cite web |url=http://www.statistik.at/web_de/static/bevoelkerung_2001_nach_umgangssprache_staatsangehoerigkeit_und_geburtsland_022896.pdf |title=Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland |publisher=Statistik Austria |accessdate=17 November 2010 |format=PDF |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101113171636/http://www.statistik.at/web_de/static/bevoelkerung_2001_nach_umgangssprache_staatsangehoerigkeit_und_geburtsland_022896.pdf |archivedate=13 November 2010 |deadurl=no }}</ref>, немец чIалан вичин стандарт тир жуьреда литературадин чIал хьиз кIвалахарзава<ref name="Britannica">{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44183/Austria |title=Austria |date=31 May 2009 |work=[[Encyclopædia Britannica]] |accessdate=31 May 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090419153631/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/44183/Austria |archivedate=19 April 2009 |deadurl=no}}</ref>. Маса чкадин официал чIалар - [[венгер чIал]], [[градищанско-хорват чIал]], [[словен чIал]] я.<ref name="CIA"/>
 
Австрия - парламентвилин векилвилин демократия; кIуьд [[Австриядин административ паюн|федерал чиликай]] ибарат тир федератив гьукумат я.<ref name="CIA" /><ref name="johnson 17">Lonnie Johnson 17</ref> Кьилинни виридалайни чIехи шегьер - Вена я (1,7 млндилай пара кас).<ref name="CIA" /><ref name="Vienna pop">{{cite web |url=http://www.statistik.at/blickgem/pz1/g90001.pdf |title=Probezählung 2006 – Bevölkerungszahl |date=31 October 2006 |work=Statistik Austria |format=PDF |language=German |accessdate=27 May 2009 }}</ref>
 
Австрия дуьньяда виридалайни девлетлу уьлквейрикай сад я. Агьалийрин са касдиз аватзавай КьВБ - 46 330 АСШ-дин доллар (2012 йисуз). Гьукуматди кьакьан дережадин уьмуьр тухунин стандартар туькIуьрна, 2011-лагьай йисуз инсандин потенциал виликфинин индекс къалурзавай лишандал гьалтайла Австрия дуьньяда 19-лагьайди тир.
 
1955-лагьай йисалай инихъ уьлкведи [[Садхьанвай миллетрин тещкилат|СМТ-да]] иштираквал ийизва<ref>Jelavich 267</ref>; 1995-лагьай йисуз [[Европадин ГалкI]]дихъ агалтна<ref name="CIA" />, [[Экономикадин са-кIвалахинни виликфинин тешкилат|ЭСКIвТ-дин]] диб эцигна<ref name="OECD">{{cite web |url=http://www.oecd.org/about/0,3347,en_33873108_33873245_1_1_1_1_1,00.html |title=Austria About |publisher=OECD |accessdate=20 May 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090506022708/http://www.oecd.org/about/0,3347,en_33873108_33873245_1_1_1_1_1,00.html |archivedate=6 May 2009 |deadurl=no}}</ref>.
 
ГьакIни 1995-лагьай йисуз Австрияди [[Шенген икьрар|Шенген икьрардал]] къул чIугвана<ref name="Schengen">{{cite web |url=http://migration.ucdavis.edu/mn/more.php?id=643_0_4_0 |title=Austria joins Schengen |date=May 1995 |work=Migration News |accessdate=30 May 2009 }}</ref>. 1955-лагьай йисуз Австрияди гьамишан нейтралитет ва гьар гьи дяведин блокрихъ хьайитIани агалт тахьун малумарна<ref>Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1955, http://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Bundesgesetzblatt_(Austria)_1955_1151.jpg</ref>. 1999-лагьай йисуз уьлкведи Европадин валюта - [[евро]] - кьабулна.<ref>[http://ec.europa.eu/economy_finance/euro/countries/austria_en.htm Austria and the euro]</ref>
 
== Дегь заманада ==