Пурни: различия между версиями

'''Пурни''' ({{lang-la|Méntha piperíta}}, {{lang-ru|Мята перечная}}) - — гзаф йисарин набатат я. Кьакьанвал 1 метр кьван жеда.

== Тарихда ==

Къадим девирдин Римда мугьманар кьабулдалди вилик абурун кефияр хъсанарун патал кIвалинкӀвалин иесиди столрин винел пад таза пурнийрин пешералди михьдай, кIвализкӀвализ пурнийрин яд хъичирдай. Чи девирдин юкьвара студентриз кьилел пурнийрин хилерикайни пешерикай авунвай таж алукIуналукӀун теклифдай, [[мефтӀ]]еди хъсандиз кIвалахдакӀвалахда лутьуз.

== Кардик кутун ==

Истивутдин пурнияр лугьудайбурни ава. Абур чIурубурчӀурубур ваъ, къенибур жеда. Пурнийрикай дарманар авун патал абурун хъач вич ва пешер каридк кутада, абурукай эфирдин ягъни хкудзава.

Пурнияр абуру цуьк акъуддай вахтунда кӀватӀда, ахъа гьавадал сериндик кьурурда. Истивутдин пурнийрихъ секинардай, дакӀур, таб акьалтай чкаяр сагъар хъийидай, туькьуьл, цвар акъуддай, гьекь гъидай, къеняй газ акъуддай, гьалар къумбар ийидай, чIурчӀур жедай хесет хкуддай, хирер фад хъийидай, тӀал явашардай, дамар гьяркьуь ийидай, иштягь ахъайдай къуват ава. Абуру гьакӀни чIулавчӀулав лекьин къуват, ада агъу квай затӀарихъ галаз тухузвай женг гужлу ийида.

== Медицинада ==

Пурнийрин гьалима кардик кутада:

* бронхит (жигеррин азар) акатайла,

* нефес кьадайла,

* [[иви]]дин давление гзаф, [[рикӀ]]ин азарар пайда хьайи чIавузчӀавуз,

* [[хук]]вада [[гастрит]], хер авайла,

* цурувал хкаж, къен кIевикӀеви хьайила (колит азар авайла),

* нервийрин азар кткайла,

*чIулав чӀулав лекь, туькьуьлдин кисе азарлу тирла,

* [[дуркӀун]]рин азар авайла ва икӀ мад.

=== Халкьдин медицинада ===

Халкьдин медицинада пурнияр гьава михьун, туькьуьл ва гьекь акъудиз куьмек патал кардик кутада. ЧӀуру пурнийрин пешерин мижедикай дуркӀунра къванер хьайила ва цвар акъудун патал менфят къачузва. Ихьтин азарар квайбуру и миже лацу чехирдихъ галаз хъвана кIандакӀанда.