|
#REDIRECT[[Я Губин/0.514455171301961]]
{{ЯШЧ2
|тӀвар=Кьвепеле
|статус= Шегьер
|вичин чӀалал тӀвар = [[файл:Gabala.jpg|300px|Кьвепеле]]
|ЯШЧдин статус =
|уьлкве = Азербайжан
|lat_deg= 40|lat_min= 58|lat_sec=53
|lon_deg= 47|lon_min= 50|lon_sec=45
|CoordAddon =
|CoordScale =
|гьукуматдин картадин алцум =0
|региондин картадин алцум =0
|райондин картадин алцум =300
|региондин жуьре =
|регион = Шеки-Закаталадин экономикадин регион
|регион таблицада =
|райондин жуьре = Муниципал район
|район = Кьвепеле район
|жемятдин жуьре =
|жемят =
|жемят таблицада =
|къенепатан паюнар =
|кьилин жуьре =
|кьил =
|бине эцигай тарих =
|виликан тӀварар = Куткашин ([[1920 йис]]алди)
Куткашен (1920-1991)
|статус йисалай = [[1973 йис]]уз шегьердин статус къачунва
|кьакьанвилин жуьре =
|ЯШЧдин кьакьанвал =
|климат =
|официал чӀал =
|майдан = 1548
|агьалияр = 12,8 агъзур
|сиягьдиз къачур йис =
|къалинвал =
|агломерация =
|миллетар = [[азербайжанар]], [[лезгияр]], [[удинар]]
|динар = [[мусурманар]], [[христианар]]
|чпи-чпиз гузвай тӀвар =
|сятдин чӀул = +4, +5
|DST =
|телефондин код = +994 16076
|почтунин индекс =
|почтайрин индексар =
|автомобилдин код = 36
|идентификатордин жуьре =
|цифрадин идентификатор =
|Commons-ра категория = Qabala
|сайт =
|сайтдин чӀал =
}}
'''Кьвепеле''' — [[Азербайжан]] республикадин [[Кьвепеле район]]дин администрациядин юкь ва кьилин шегьер. [[1973 йис]]алди посёлок тир.
== География ==
Шегьер [[Кьвепеле район]]дин рагъэкъечӀдай пата, [[Базар-Юрт]] ва Туфан суварин кӀамун агъа кьиле, [[ЧIехи Къавкъаз]]дин суварин ценера, [[Дамирапаранчай вацI]]ун эрчӀи къерехда чка кьунвайди я.
Шегьердин майдан 1548 км² кьван я.
== Тарих ==
Гилан Кьвепеле шегьер тарихдин дегь [[Кьвепеле (Алпан)|Кьвепеледилай]] кефердинни — рагъэкъечӀдай патахъ 15 км яргъал алайди я. Са чӀавуз ам [[Къавкъаз Алпан]]дин кьилин юкь тир, гуьгъуьнлай ам галай — галайвал [[Ширваншагьрин гьукумат]]дин ва [[Шеки ханвал]]дик акатнавай.
[[XVIII виш йис]]уз Кьвепеледин чилера гъвечӀи феодалвилин форма — [[Къуткъашендин султIанат]] арадал атанвай. Са тӀимил вахтунилай и султӀанат Шеки ханвалдик акатнавай ва шекидин ханри тайинарнавай наибрин регьбервилик квай. Шеки ханвал терг хьайидилай кьулухъ и чилер [[Урусатдин Империя]]дин [[Елизаветополь губерния]]дин [[Нуха уезд]]дик акатнавай. Урусат Империядик квай чӀавуз шегьердин тӀвар — Къуткъашин (Куткашин)<ref>[http://www.familytree.ru/maps/state/ru1/karta57.jpg Карта Елисаветпольской губернии 1903 года]</ref>, ва [[1920 йис]]алай — Къуткъашен хьанвай. Гуьгъуьнлай, [[1930 йис]]уз Къуткъашен район арадал гъанвай (гилан Кьвепеле район). [[1991 йис]]уз райондин тӀвар дегь Кьвепеле шегьердин гьуьметдай «Кьвепеле район»-диз масакӀа хъувунвай.<ref>[http://www.elibrary.az/docs/azerbaijan/rus/gl2.pdf <!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
== Агьалияр ==
[[1989 йис]]уз кьиле тухвай вирисоюздин агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, Кьвепеле шегьердин агьалийрин кьадар 13 190 тир.<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng89_reg2.php Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей. ]</ref>
== Экономика ==
Шегьерда «Гилан» тӀвар алай консерваяр расзавай завод, гьакӀни цементдин ва туьтуьндинни-ферментациадин заводар кардик ква. [[2010 йис]]уз ина [[Нидерландар|голландиядин]] «Beltmann» маркадин фортепианояр расзавай фабрика эксплуатациядик вуганвай.
=== Туризм ===
Шегьердиз туризмдин гзаф чӀехи потенциал ава. Кьвепеледин къерехда «Ай ишигъы» (''Вацран экв'') тӀвар алай ял ядай зона. Тамариз, сувариз финар, гъетер кьаз ва гъуьрчехъанвал кьилиз акъудзавай экскурсиядинни — туризмдин къуллугъ «Суван турбаза» ава. «Сагьил» тӀвар алай алай ял ядай зона [[Нохур вир]]ин къерехда, Кьвепеле — Баку шосседилай 5 км яргъал алайди я. Туристривай, ина авай чарчарриз, тарихдинни — архитектурадин имаратриз килигиз ва муькуь иер чкайриз финар кьиле тухуз жеда.
=== Радиолокациядин станция ===
Кьвепеле шегьердилай тахминан 16 км кьибле пата Кьвепелпдин РЛС «Дарьял» ава. Им ракетайрин вигьирникай виликамаз хабар гузвай система я. Вилик [[Урусат]]дин арендадик квай.
== Спорт ==
Шегьердин патай къугъвазвай, Азербайжандин чемпионрин премьер — лигада экъечӀзавай, «Кьвепеле» футболдин клуб ава. Клубдин бине [[1995 йис]]уз кутунвай, алай чӀавуз клубдин кьилин тренер Англиядин кӀватӀал командадинни «[[Арсенал]]» клубдин виликан къугъвархъан [[Тони Адамс]] я.
== ТӀвар — ван авай ксар ==
Исмаил бек Куткашенский — Урусат Империядин Армиядин генерал-майор, [[Пак Георгий орден]]дин садлагьай азербайжанви кавалер, зари.
Ибрагим бек Мусабеков — тӀвар-ван авай зари.
== Суьретар ==
<gallery perrow="6">
Image:MosinQab.JPG|
Image:057qabala.jpg|
Image:Qabala1082.jpg|
Image:Qabala102.jpg|
Image:Qabala153.jpg|
Image:Qabala080.jpg|
</gallery>
== Баянар ==
{{Баянар}}
== ЭлячӀунар ==
* [http://geonames.nga.mil/ggmagaz/detaillinksearch.asp?G_NAME='32FA8814FE073774E0440003BA962ED3'&Diacritics=DC Qabala: Azerbaijan] {{ref-en}}
{{Кьвепеле райондин яшамиш жезвай чкаяр}}
[[Категория:Кьвепеле райондин хуьрер]]
| 