Рим: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 346:
 
=== ЧӀал ===
Къе Рим шегьердин чӀал са латин чӀалахъ галаз галкӀанвайтӀани, дегь чӀавуз икӀ тушир, гьа чӀавуз гзаф тайифайри гьарда вичин чӀалал рахазвай. ЧӀехи тайифадикай сад Сабинаяр тир, Сабинайрин хайи [[кьибле-пицен чӀал]] ва [[этрусс чӀал]] сад хьиз, Республика арадал къведалди ч. э. в 509-й йисуз шегьерда гьаким хьайи эхиримижи пуд асул пачагьрин асул чӀалар тир. Клавдий императордин паб Плавтия Ургуланилла этруссрин [[оратор]] тир. Амма, са шумуд формайра арадал къвезвай, латин чӀал, классик Римдин кьилин чӀал тир. Шегьерда пара кьадарда иммигрантар, лукӀар ва маса уьлквейрин посолар авайвиляй, Рим гзафчӀалан шегьер тир. КӀелай римвийрин чӀехи пайдиз грек чӀал чизвай, ва империя жедалди Римдин агьалидик пара кьадарда грекар, сирийвияр ва чувудар акатзавай. Юкьван виш йисара агьалидин арада латин чӀал арадал къвез эгечӀнай ва цӀийи ''volgare'' чӀал арадал атанай. Латин чӀалан эхиримжи форма, са шумуд нугъатрин акахьунин нетижада арадал атанвайди я ва абурун арада виридалай чӀехи агьалиди рахазвай нугъат [[тоскан нугъат]] хайитӀани, римвийри чпиз [[романеско нугъат]] туькӀуьрнавай. Юкьван виш йисара, романеско, кьибле — итальян чӀаларин [[неаполитан нугъат]]диз мадни мукьва тир. Чирвилер къачудай ва массайрин информациядин такьатринни алакъайрин алат хьиз романеско, гилан [[итальян чIал]]аз пара ухшар я. Италиядин зариятда, гуьгъуьнин [[кирам]]ри чпин эсерар романеско нугъатдал кхьенвай: Джузеппе Джоаккино Белли (италиядин виридалай зурба зари), Трилусса ва Цезарь Паскарелла. Гилан заманада, романеско нугъат хайи нугъат тир, италиядин тӀвар — ван авай актёрар: Альдо Фабрици, Альберто Сорди, Нино Манфреди, Анна Маньяни, Гиги Проетти, Энрико Монтесано ва Карло Вердоне.
 
Романизация процессдин куьмекдалди, [[Галлия]]дин, [[Иберий зуростро]]дин, [[Италия]]дин, [[Дакия]]дин ва италияди колониярриз кьунвай гьукуматрин халкьар, итальянвийрихъ галаз акахьна ва абурун культурадин таъсирдин кӀаник латин чӀалаз элячӀнай. Идалайни гъейри, [[Англиядин Норманд муьтIуьгъру]]ин нетижада гилан [[инглис чIал]]ан гафалагдин чӀехи пай латин чӀалакай къачунвай гафар я<ref>Ostler, N. (2007), Ad Infinitum: A Biography of Latin. London: HarperCollins</ref>.