|
| сятдин чӀул = +5, +6
}}
'''Къазахъстан''' ({{чӀал-kk|Қазақстан}}, [[Урус чӀал|урус:]] ''Къазахста́н'') — Евразиядин юкьаюкьван пата авай гьукумат, дуньяда кӀуьдлай чкадал ала чилин чӀехивиляй.
Къазахстандин чӀехи шегьер (сегьри) я Астана.
Мад чӀехи сегьрияр Къазахстандин: [[Алматы]], [[Караганда]], [[Шымкент]].
Къазахстан президентдин республика я. Президент ана 5 йисал кьабул ийизавайди йа. Гьисятда Къазахстандин пачагь Нурсултан Назарбаев йа.
== Чилинмикит ==
Къазахстан Евразиядин йукьа ава. ГӀакуьметда чӀехи пай чилеран чуьлер йа.
=== Границаяр гӀакуьметран ===
Къазахстандин виридалай йиргъи граница [[Урусат]]зих галазва — кьуд агъзур километр.
Ахпана [[Чин]], [[Узбекистан]], [[Туркмения]]зих галаз. Каспий гьилетӀуз Урусатдин [[Астрахандин область|Астраханни]] [[Дагъустан]]зих, [[Азербайжан]], [[Иран]] ва Туркмениязих галаз.
=== Суваяр ===
Къазахстандин вана пата [[Урал]]дин суваяр ава, агъа пата [[Тянь-Шань]], [[Алтай]] ва Тарбагатай.
=== Йатар ===
Къазахстанзин чилер западдай чхизва [[Каспий гьил]]е. Адан патаг, къуркъазвай [[Арал гьил]]е. Къазахстандин востокда авазва учӀу уьр Балхаш. Къазахстандин йике вацӀар — Урал, [[Иртыш]], [[Тобол]], [[Ишим]], [[Эмба]], [[Сырдарья]], Или.
== Ксар ==
=== Халкь ===
[[Файл:Kazakhstan-CIA_WFB_Map.png|thumb|Къазахстандин карта]]
Къазахстанда 16,4 миллион кас йашамиш жезва (2009 перепись). Абурун чӀихи пай сегьрийра. Пара ксар атана Къазахстандиз Сталинан халкьаркъисинран берейра. СССР цкӀейла чи берейрал Къазахстанда ксар къучун тувуна тӀимил жезва.
=== Миллетар ===
Къазахстан пара миллетар авай чка йа. Ана йашамиш жезва казахар 10098600 кас, урусар 3797000 кас, узбекар 463381 кас, украинвияр 422680 кас, 241946 185 000 кас, татарар 328 000 кас, немцар 958 000 кас. Ихирмижи берейра къвез къверидал казахар пара жезва амайбрулай. Вучиз лагьайтӀа президентдин программади абуруз куьмек гузва маса гӀакуьметрай Къазахстандиз къалух хкъёз. Ва амай миллетар Къазахстандай чпин кьиспесан хайи ватандиз хъфизва.
=== КӀитӀи (Диин) ===
Къазахстанда пара кӀитӀияр (диинар) ава. Абурукай [[ислам]] виридалай пара, ахпана [[Хашпара дин|христиан]]вал, урусра, украинвияр ва немцара агъазвай. Тенгрианвал — туьрк халкьаран чӀехи сифте кӀитӀи.
== Экономика ==
Къазахстан вилик физвай гӀакуьмет йа. Микитисрувай ана пара [[нафт]], [[газ]], уран ва амай маса пара зтӀар гакьунва. Пара нафт ава Къазахстандин Каспийдин пата. Къазахстандин пул йа тенге. ВВП йа 182 млрд доллар. Виридалай пара Къазахстанди Россиязих галаз элверар ийизва.
== Тарих ==
Уьлуькран фад берейра кӀуьдлай вишйисе ана Туьрк каганат авай. Ам цкӀейла пара гьар жуьре туьркеран гӀакуьметар хьана. 1220-лагьай йисара Къазахстандин чилер Къизил Ордадин къене ава. Ам цкӀейлай Къазахстанда хьана ЧӀехи, Аразавай ва Гъвичи Жузар. А жузран къене къиргъиз-кайсац халкьар са чказлай масадал физвай. А саягъ Къазахстан 1730-лагьай йиса [[Урусат]]дин къенез фена. 1991-лагьай йиса Къазахстан СССРдикай ва Урусатдикай ккъатна.
== Шикилар ==
| 