Цмур: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки |
Нет описания правки |
||
ЦӀар 62:
Хуьрелай 600 м кеферни - рагъакIидай пата, Рычал вацIун эрчIи пата, Цин - Электорстанциядин эцигунин кIвалахар кьиле тухудайла чIехи зиянар галукьай, къене кIул патахъ элкъвенай скелетар авай, накьвадин кучудунар авай дегь чIаван сур ава. И имаратдай дуьздал акъудай затIарин арада, хъенчIин гетIеяр, къапар ва гьабрук са кIуф галай квар авай. Сур [[скифар|скифринни]] алпандин девирдиз талукь я.
Сурарин къванерал ва бязи кIвалерин цларар алай кхьинри шагьидвалзавайвал, Цмур хуьр 400 - 500 йис идалай вилик арадал атанвайди я. Адан бине, ЧкIар, Хъалхъамар, ЧIуру Салар хьтин са шумуд гъвечIи хуьрерин эгьлийри кутунвайди я. Эгьлияр са шумуд сихилрикай ибарат тир: Бажияр, Агъасияр, НуькIвер, Кьавалар, Тарашар. Хуьр рекьин кьвечхелда чка кьунвайвиляй, табасаранрин, агъулрин, даргийрин, яхулрин хуьрерай [[Кьасумхуьр]]уьн базардиз рекье гьатайбур инлайтIуз физвай. Ина йиф акъудна, пакам кьиляй чпин рехъ давамарзавай. Цмурвийрин асул крар лежбервал ва малдарвал тир. ГьакIни, сувавияр нафтIадин кеспийра кIвалахиз [[Азербайжан]]диз физвай.
[[XIX виш йис]]уз Цмур хуьр вири Куьре округдихъ галаз [[Урусат империя]]дин гъилик акатзава. Империядик квай чIавуз, хуьр [[Дагъустан вилаят]]дин [[Куьре округ]]дин [[Котур - Куьре наибвал]]диз талукь тир. [[Гачалхуьр]] ва [[Ивигар]] хуьрерихъ галаз Цмуррин хуьруьнжемятдик квай.
[[1950 йис]]уз Цмур хуьре Цмуррин ЦЭС-дин эцигунин кIвалахдихъ кьил кутунай. [[1955 йис]]ан сентябрьдиз ам кIвалахдик акатнай. Электричество Цмур ва Гачалхуьрериз ганвай. Амма [[1959 йис]]ан апрельдиз станция маргъалдик акатнай ва кIвалахар акъвазарнай.
==Агьалияр==
Алай чIавуз хуьруьн 132 кIвале 534 кас яшамиш жезва. Агьалидин вири [[лезгияр]], [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]] я. [[1886 йис]]ан агьалияр сиягьдиз къачунин нетижайрин малуматрив кьурвал, хуьре 110 майишатар авай, агьалийрин кьадар 598 кас тир.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/koturkyurin1886.html 1886 йисуз Котур - Куьредин наибвалдин агьалияр]</ref>
==Экономика==
| |||