Википедия

Цмур: различия между версиями

Интерактивная навигация по истории
Вилик алатай дуьзар хъувунЦIийи масакIавилер
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ВизуальныйВики-текст
гъ Aslan4ik переименовал страницу Цмур хуьр в Цмур без оставления перенаправления
Нет описания правки
ЦӀар 1:
{{ЯШЧ2
{{ЯШЧ-Урусат
|тӀвар=Цмур
| статус = Хуьр
|статус= Хуьр
| тӀвар = Цмур
| урусвичин чӀалал тӀвар = Цмур</tr><tr><td colspan ="2"> {{lang-ru|Цмур}}[[File:Цмур.JPG|center|320px|border|Цмур]]</td></tr>
|ЯШЧдин статус =
| пайдах =
|уьлкве = Урусат
| герб =
|lat_dir = |lat_deg =41 |lat_min =41|lat_sec =02
| координатар = {{coord|41|41|06|N|48|03|06|E|region:RU_type:city()|display=title,inline|name=Цмур}}
|lon_dir = |lon_deg =48 |lon_min =03|lon_sec =10
| региондин карта =<div style="position: relative; width: 300px;">
|CoordAddon =
[[Файл:Russia Dagestan location map.svg|300px|]]
|CoordScale =
{{метка изображения|x=0.80 |y=1.17 |scale=300|text=Цмур<br />[[Файл:Red pog.png|10px|center]]}}
|гьукуматдин картадин ялцум =0
</div>
|региондин картадин ялцум =0
| райондин жуьре = Муниципал район:
|райондин картадин ялцум = 300
| район = [[СтӀал_Сулейман_район|СтӀал Сулейман]]
|региондин жуьре = Федерациядин субъект
| регион = [[Дагъустан]]
|регион = Дагъустан
| хуьруьн жуьре = Хуьруьн жуьре
|регион таблицада =
| хуьр =[[Цмур хуьруьнсовет]]дин кьилин хуьр
|райондин жуьре = Муниципал район
| кьенепатан паюнар =
|район = СтIал Сулейман район
| кьилин жуьре =
|жемятдин жуьре = Хуьруьнсовет
| кьил =
|жемят = [[Цмуррин хуьруьнсовет|«Цмуррин» хуьруьнсовет]]
| бине эцигай тарих = 400-500 йис идлай вилик
|жемят таблицада =
| садлагьай тӀвар кьун =
|къенепатан паюнар =
| виликан тӀварар =
|кьилин жуьре =
| статус йисалай =
|кьил =
| майдан =
|бине эцигай тарих = 400-500 йис вилик
| ЯШЧ кьакьанвал =
|статус йисалай =
| гьава =
|кьакьанвилин жуьре = ЯШЧдин кьакьанвал
| агьали = 534
|ЯШЧдин кьакьанвал = гьуьлуьн дережадилай <br />769
| сиягьдиз кьачур йис =
|климат =
| агьалидин къалинвал =
|официал чӀал =
| агьалидин къалинвал =<!-- плотность -->
|агьалияр = 534
| халкьар =[[лезгияр]]
|сиягьдиз къачур йис =
| динар =[[суьнни-мусурманар]]
|къалинвал =
| сятдин чӀул =UTC+4
|агломерация =
| телефондин код =+7 39199
|миллетар = [[лезгияр]]
| почтунин индекс =368771
|динар = [[суьннияр|суьнни]] - [[мусурманар]]
| автомобилдин код =05
|чпи-чпиз гузвай тӀвар =
| Код ОКАТО =82247870001
|сятдин чӀул = +4
| сайт =
|DST =
| commonscat =
|телефондин код = +7 87236
}}
|почтунин индекс = 368771
|почтайрин индексар =
|автомобилдин код = 05
|идентификатордин жуьре = Код ОКАТО
|цифрадин идентификатор = 82 247 870 001
|Commons-ра категория =
|сайт =
|сайтдин чӀал =
}}
 
'''Цмур''' — [[Дагъустан республика|Дагъустан]] республикадареспубликадин [[СтӀалСтIал Сулейман район]]да авай хуьр. [[Цмуррин хуьруьнсовет|СтӀал«Цмуррин» Сулейманхуьруьнсовет]]дин райондинадминистрациядин хуьрюкь.
 
==ТIварцIин арадал атун==
[[Цмур хуьруьнсовет]]дин кьилин хуьр.
Аквадай гьалда, хуьруьн тIвар [[туьрк чIал]]ан «Чумур», [[лезги чIал]]ал «Ругъ», яни ''цацар алай чилин валар'' мана гузвай гафуникай арадал атанвайди мумкин я. Вилик хуьр гьар патай анжах ругъарин валари элкъвена кьунвай.
 
==География==
== ТIвар ==
Хуьр [[СтIал Сулейман район]]дин рагъакIидай пата, райондин юкь тир [[Кьасумхуьр]]елай рагъакIидай патахъ 7,5 км яргъал, [[Цмур вацI]]ун дугунда чка кьунвайди я. Республикадин кьилин шегьер [[Магьачкъала]]дилай кьибле патахъ 193 км яргъал ала. Цмур вацIун дугун, райондин виридалай иер чкайрикай сад я. Хуьруьн къваларив тамар, сувар, багъар, вацIар ва булахар ава. Гьа и хуьре, вири уьлкведиз тIвар акъатнай «[[Рычал Яд]]» цин чешме авайди я.
Хуьруьн тIвар туьрк чIалан ''Чумур'' (лезг. {{Comment|''Ругъ''|Цацар алай чилин валар}}) гафуникай арадал атанвайди жеди.
 
==Тарих==
== География ==
Цмуррилай 400 м кеферни - рагъакIидай пата, [[Рычал вацI]]ун къерех сад - садалай вине авай айванар хьиз кьантIар - кьантIар хьана фенвай чкадин алгъай гуьнеда, сифте ракьун девирдиз талукь тир, 200 х 100 м алцумар алай цIуру заманада инсанар яшамиш хьайи чка ава.
Райондин юкьван [[Кьасумхуьр]] хуьрелай рагъакIидай патай 6 км яргъал чка кьунва. Хуьруьнни [[Магьачкъала]]дин арада авай яргъалвилин кьадар 193 км.
 
Хуьрелай 600 м кеферни - рагъакIидай пата, Рычал вацIун эрчIи пата, Цин - Электорстанциядин эцигунин кIвалахар кьиле тухудайла чIехи зиянар галукьай, къене кIул патахъ элкъвенай скелетар авай, накьвадин кучудунар авай дегь чIаван сур ава.
== Архелогиадин жгъай затIар ==
* Хуьряй кеферни - рагъакIидай патай 0.4 км яргъал, [[Рычал вацI]]ун чапла къерехда, 100 ни 200 м майдан авай ракьун виш йисан девирдин инсанар яшамиш жезвай чка ава.
* Рычал вацIун эрчIи пата, хуьряй кеферни - рагъакIидай патай 0.6 км яргъал накьвадин кучукрин сурар ава. Ина ЦЭС эцигайла сурариз чIехи зиянар галукьна ва сурар саки тамамдиз чкIанва. ЦЭС эцигзавай устIарривай инай жагъай затIарин арада, ччепедикай расай гетIерин ва шуьшедин къапарин хайи кIусар, цIалцIам рехи къапар, гьакIни кIуф галай кIуьцуь авай. И сурар [[Скифар|скиф]] ва [[Къвкъаз алпанар|алпан]] бередиз талукь я.
 
== Экономика ==
Хуьре, минерал «[[Рычал - ядЯд]]» гьасилзавай завод кардик ква.
 
== ТIвар - ван авай хуьруьнвиярцмурвияр ==
Цмур хуьр, вичин чирвилерив, кIеви жафадалди ва зегьметдал рикI хьунивди зурба агалкьунрив агакьнай, талант авай рухвайрив машгьур я.
* [[Алибег Фетягьов]] — совет бередин лезги зари.
* Зияудин Эфендиев — шиирарсовет кхьидайдибередин лезги зари.
* Гьажимурад Темирханов — нефтяник, СоциалистиСоциалиствилин ЖафадинЗегьметдин Кьегьалкьегьал.
* Шайдаев Мегьемедганифа — генерал-майор, ветеран[[Ватандин ВОВЧIехи дяве]]дин ветеран.
* Шайдаев Гьажикъурбан — генерал-майор МВД.
 
== Баянар ==
Строка 68 ⟶ 77 :
 
== ЭлячӀунар ==
* [http://www.suleiman-stalskiy.ru/?sect=79 РайонСтIал администрациядинСулейман райондин официал сайтуна Цмур хуьрхуьруькай куьруь малуматар]
 
[[Категория:СтӀал{{СтIал Сулейман райондин хуьрер]]яшамиш жезвай чкаяр}}
[[Категория:СтIал Сулейман райондин хуьрер]]
[[Категория:Лезги хуьрер]]
 
[[ru:Цмур]]
Чешне "https://lez.wikipedia.org/wiki/Цмур" я