Португалия: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки |
|||
ЦӀар 74:
[[1926 йис]]уз уьлкведа гьукуматдин '''«элкъуьн»''' хьана, ва ина дяведин диктатура эцигнай. Гьа идалди «ЦӀуру Уьлкведин» гьукум куьтягь хьанвай. [[1932 йис]]уз саки вири гьукум премьер-министр [[Антониу ди Оливейра Салазар]]дин гъилик гьатна, [[1933 йис]]уз ада уьлкведа авторитар къайдадин режим эцигнай, са бязи совет жугъурна — чирдай ксари и режимдиз «фашиствилин» режим тӀвар ганвай. Кьилди са ''«Халкьдин садвал»'', ''«Халкьдин жегьилрин садвал»'' ва ''«Чинебан полиция»'' ([[PIDE]]) партиярри кьиливал ийизвай, ин масакӀаяр «ЦӀийи Уьлкве» туькӀуьрунин мураддалди авунвай<ref>{{cite web|url=http://www.historiadeportugal.info/antonio-de-oliveira-salazar/|title=António de Oliveira Salazar|publisher=HistóriadePortugal.info|accessdate=2012-07-06|archiveurl=http://www.webcitation.org/643iw1veU|archivedate=19.12.2011}}</ref>. [[Дуьньядин кьведлагьай дяве]]да нейтралвал хуьнайтӀани, дуствилин уьлквейриз [[Азор островар|Азор островра]] дяверин базаяр туькӀуьриз ихтияр ганвай, ахпа дяведилай къулухъ Португалия [[НАТО]]диз гьатнай. Диктатор Оливейрадин таъсир гилани акваз жеда, ада уьлкведа политикадин стабилвилвал авунвай, экономика хкажна кӀеви авунай ва Дуьньядин кьведлагьай дяведилай къерехда амукьиз куьмекнай.
[[1960]] Португалиядин Африкада авай [[Ангола]], [[Гвинея-Бисау]] ва [[Мозамбик]] колонияра регьим авачирвилин дявеяр гатӀуна. [[1968]] ийсуз Салазар сагъвалдин усалвиляй къуллугъдай экъечӀна, ва адан крар давам ийиз Каэтано Марчелло атанай. Дяверин себебдай гьукуматдин буржар ва инфляция хкаж жезва. Дяве кьиле тухузвайбуру фад гъавурда гьатна хьи и дяведа абур кӀаник акатда, ва и месэлада политиквилин гьял жагъуриз хьаначирвиляй [[1975 йис]]уз дяве ислягьвилелди акьалтӀун паталай Португалияди вичин колонияриз аслу туширвал гана, ва виш йисарин къене тухузвай колониалвилин политикадиз эхир эцигна<ref>{{книга|автор=vários autores|заглавие=História 9|издательство=Porto Editora|local=[[Порту]]|год=2004|страницы=168-174|id=ISBN 972-0-31405-2}}</ref>. 1975 йисан 25 ноябрьдиз ихьтин хабарар чир хьанвай радикал чапла кӀеретӀри (асул яз десантникар ва Лиссабондин дявевилин полиция) гьукуматдин '''«элкъуьн»''' кьилиз акъудиз алахъна. Гьа чӀавузни «[[КӀуьдар группа]]ди» кьилел Рамалью Эаниш алаз абурун къаншардиз активдаказ дявевилин план - жаваб туькӀуьрна абуру радикал кӀеретӀар кӀаник кутуна. Гъуьгъуьнин йисуз уьлкведа демократия кӀеви ийиз куьмек авунай. 1976 йисан 14 июньдиз [[Рамалью Эаниша]] президентвилиз вичин кандидатура эцигзава ва хкягъунра вирида ван гунин нетижада португалиядин президент къуллугъдиз къвезва. Ада демократиядин конституция тестикьарзава ва уьлкве, гьардаз вичин гьукум кьиле тухудай кас авай, муниципалитетриз пайзава ва Азор ва Мадейра островриз автономиядин регионал гьукумат статус гузва.
== Сиясатдин тукӀуьрунар ==
| |||