Рим империя: различия между версиями

Гай Юлий Цезарь кьейила империядин кьиле Октавиан Августни (рагъакІидайрагъакӀидай пата) Марк Антоний (рагъэкъечІдайрагъэкъечӀдай пата) хьана. Къвез къведайдивай Марк Антоний вичин цІиймцӀийм папаз, Мисридин паччагь Клеопатрадиз яб гуз хьана, гьадан чІалахъчӀалахъ пара килигиз. И кар Руман сенатдизни Октавиан Августаз бегенмиш хьанач. Октавиана адаз дяве гана, ам гьуьлуьн женгда гатана 31-й йисуз. ГьакІГьакӀ хьана Мисри Рум империядик кутун провинциявилиз. 27-лагьай йисуз Октавиана императордин титул кьабулна - — Румдикай империя хьана. Къенепатан дявейрин эхир эциг авуна лагьана Италиядани провинцийра авай ксари Октавианаз гьуьрмет ийизавай. Адалай кьулухъ атай императорриз чпин къуват кІивикӀиви ийиз кІанзавайкӀанзавай. Абуру мад Халкьдин кІватІаларкӀватӀалар эверзавачир. Рум гьукуматдин вири агьлияр мажбур хьана императорриз гъуцариз хьти гьуьрмет гуз. ЦІийиЦӀийи "«гъуцариз"» монументарни храмар багъишзавай. Императоррин хайи йикъар вири халкьдин суварар хьиз тухузвай. Сад хьайитІанихьайитӀани и кардал рази тахьайтІатахьайтӀа ам рекьизавай. Рум тариххъан [[Тацит]]а кхьизавай: виликра крар патал азаб гузвай, гила гафар патал. Сифте вишйисан императоррикай виридалайни писдини яманди [[Нерон]] тир.

Нерона вич лап чІехичӀехи алакьнар авай артист, актёрни шаир яз гьисабзавай. Ада кІелзавайкӀелзавай вичин шиирар театрра, грекрин трагедийрин роляр кьилиз акъудзавай. Румажувар мажбур тир адан къугъунрал атуниз. Неронан мялим Сенека тир. 64-й йиса Рума пара еке цІаярцӀаяр хьана, лап пара кІвалеркӀвалер кана, садбур шегьердай катна. Халкьдиз Румак цІайцӀай кутурди Нерон тир хьти тир. Ихьтин гафарал цІарцӀар чІугвунчӀугвун патал ада вири тахсирар хашпересрик кутуна. Парабур абурукай а саягъ яман кьенвай гьа, гьакІангьакӀан румажувариз абурун язух атана. Неронан девирдин эхирда адаз аксиниз къушунар хкаж хьана. Вичин лукІразлукӀраз ада вич йикь лагьана. ГьакІаГьакӀа Нерон кьена.

ЦІийиЦӀийи диндик кьил кутурди Иисус тир Палестинадай. Адакай амукьнава пара кьисаяр адахъ галайбуру туькІуьрнавайтуькӀуьрнавай.

Кьве агъзур йис кьулухъ шегьеррани хуьрера, Палестинада, Сириядани ГъвечІиГъвечӀи Азияда, Руман гъилик квай, ксар акъатна, чеб Гъуцран Хцин - — Иисусан юлдашар я лугьудайбур. Абуру лугьузавай, Иисусан диде кесиб палестин шегьер Назаретжув Мария тирди.

Траян императордин чар, провинциядин префект Плиний Секунд ГъвечІидазГъвечӀидаз:

«Вуна лап дуьз карна, зи Секунд, ваз хашпересрикай хьиз ван гайи ксарихъай ахтармиш авур. Виридаз сахьтин ихтияр ина эциг жедайди туш. Абурухъ къекъуьнни паргар кар туш: эгера абурал арза кхьена абурун хиве а кар туртІа -туртӀа — абур катана кІандакӀанда. Эгера ни хашпересвиликай вич хкуд авуна чи гъуцариз тІалабнартӀалабнар авуртІаавуртӀа, абуруз рикІрикӀ ахъайна кІандакӀанда. Виликра абур ахтармишзавайтІаниахтармишзавайтӀани.»

* '''ГъвечӀи Азия'''  — грекар, иран халкьар.