Исаак Ньютон: различия между версиями
Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 11:
Ньютон вич пара кьакьанди тушир, беден адан къуватлу тир, адан чІарар сакІус бурма тир. Ньютонахъ пара хъсан сагъвал авай, ам гьеч стІунни ничягь хьайиди туш лагьайтІа жеда. Гьеч кьуьзуь хьайилани адахъ жуфтдиказ чІарар амай (чебни яхцІур йисалай рехибур) вири сасарни амай, садалай къецяй. Анеяр ада алукІзавачир. ГьакІ ятІани адан аквадайвал сакІус пис тир. Лап тІимил хъверзавай, дурух жезвачир. Пулар пара харчар ийизвачир, ахпа шкІутІни тушир. Паб адахъ авачир. Ньютонан спортдал пара рикІ алачир, маниярни кІандачир, театрни амай зтІар. Ахпа адавай хъсан кхьинар жедай. Ньютонан куьмекчидин рикІел хкезвай: «Ада вичиз ял ядай ихтияр гузвачир, микитисдиз тагай гьар сят ада квахьнавай сят хьти гьисабзавай.
== Микитисвал ==
=== Виридуьньядин чІугвадай къуват ===
Ньютонал къведалди виридан чІугвадай къуватдин фикир пара сефер маса микитисри лагьанай. Адалай фад адакай фикирзавай Эпикура, Гассендиди, Кеплера, Бореллиди, Декарта, Роберваля, Гюйгенса масадбуру. Кеплера фикирзавай, чІугвун ракъинал кьадар авай яргъивилелай маса патахъ тир хьти, вични кьилди эклиптикадай физаваз; Декарта гьисабзавай, ам эфирда авай элкъвей гарар яз. ГьакІ ятІани дуьз фикирарни авай, гьисабра дуьз асул авай, яргъивилелай къведай; Ньютона «Кьилера» тІвар кьазва Буллиальддихъай, Рендихъайни Гукихъай. ГьакІ ятІани, Ньютонал къведалди садавайни хьанач дуьздаказ, математикадин цІарцІа аваз, чІугвадай канунни (яргъивилин квадратиз маса патахъ дуьз къведай къуват) мадни планетайрин ужунрин канун (Кеплеран канунар). Кьилди Ньютонан кІвалахрилай кьил кутунвайди я '''динамика''' микитдин, цаван затІаризни талукь тир. Ньютона гьакІа малумарнач виридуьньядин чІугвадай къуватдин канунан формула. Ада ацІай, виридакай хабар авай жуьре гана математикадин модельдин.
== Баянар ==
| |||