Химиядин элементрин девирдин система: различия между версиями

Содержимое удалено Содержимое добавлено
ЦӀар 5:
XIX вишйисалди ахъайнавай 63 элемент, парабуруз абурун арада низамвал тваз кӀанзавай. 1829 йиса Дёберейнера малумарна «пудвилин закон»: пара элементрин атомдин агъурвал мукьуг гва кьулан агъурвилик кьве патаг гвай элементрин. Атомдин агъурвиляй элементар эцигиз сифте сефер кьилиз атана Александр Эмиль Шанкуртуадин (1862), ада эцигна элементар винтвилин цӀарцӀайтӀуз, мад лишан гана, мукьвал-мукьвал вертикальдай элкъведай химиядин рекьяй квай гьалар. Микитисрин кӀапӀалдиз машгъур атанач абурун патахъай.
 
1866 йисуз вичин жуьре периодрин системадин къалурна химикдини маничиди Джон Александр Ньюлендса, адан жуьредихъ («октаврин канун») сакІус Менделееван системадин ухшар авай, ахпа ада вичин таблицадин тІвар чІурна, а таблицадихъ манидин гьал ава лугьуз. Гьа цІудйисани мад цІийи системаяр акъатна; вирида кьабулнавай, эхиримжи акъатай жуьредик виридалайни мукьуг Юлиус Лотар Мейер (1864) атана. Д. И. Менделеева малумарна вичин сифте схема 1869 йиса «Квай гьалар атомдин агъурвилихъ гекъигун» (Соотношение свойств с атомным весом элементов) макъалада Урус химиядин жемятдин журналда; гьадалайни фад (февраль 1869 й.) дуьньядин чІехи химикриз ракъурнавай вичи периодрин система ачухна лугьуз. ГьакІ хьана къенин йикъални вири дуьньяди ишлемишзавайди Мнделееван Периодрин схема я. Гагь адан "Менделееван таблица" лугьуда.
 
== Таблица ==