Ахцегьрин гьамамар: различия между версиями

==Тарих==▼

[[Ахцегь]]рин кудай дарман ятарикай дегь заманайрилай инихъ менфят къачузва. VI лагьай виш йиса абурукай чапхунчи сасанидрин персеризни хабар хьана. Дербентдин Нарын къала эцигай Ануширванан эмирдалди адан тахай стха (бязи чешмейралди - хтул) Шагь-бани фарс агьалийрикай 60 хизанни 300 аскер галаз ТIуридиз (Ахцагь) атана, КIелез хивел “Къванцин хвех” тIвар алай куьгьнеди къене туна, “Шагьбани” къеле ва Алпан (Ахты-чай) вацIун дереда, ТIури шегьердивай 5 километридин яргъа авай чими ятарин чешмейрал гьамамрин сифте бинеяр - къванцикай чарх алаз туькIуьрнавай ва экв аватун, бугъ акъатун патал къава дакIар авай чкаяр - туькIуьрна. Абур ишлемишунайни чкадин жемятдал харж эцигна. Лезгийри чпин чилелай чапхунчияр чукур хъувурдалай кьулухъ гьамамрикай мад азаддиз менфят къачуз девирар алатна. Пачагь II-Николаян буйругъдалди и ятарин менфятлувал ахтармишна, анал Ахцегь къеледин гарнизондин аскерри чуьхуьнагар авун патал, чарх алай куьгьне архитектурадин къайда хуьналди, “Аскеррин”, “Офицеррин”, “Генералдин” ва чкадин жемят патал “Умуми”, “Итимрин”, “Дишегьлийрин” тIварар алаз гьамамрин махсус дараматар эцигна. Советрин девирда абур хъсандиз туькIуьр хъувуна, районэгьлийринни мугьманрин къуллугъда эцигна. ▼

==Ятарин кIетIенвилерни менфятлувал==▼

Малум тирвал, анжах са вини гьамамрал (са тIимил агъа патал “Женийрин” гьамамар ала) чими ятарин 8 чешме ала. Абурукай виридалайни кудайти тир 1-чешмедин “Аскеррин” гьамамдин яд (дебит - ийкъа 64 агъзур литр, чимивал - 53 градус) химтуькIуьрундал гьалтайла гьидросульфатно-хлоридно-гьидрокарбонатно-натрийдин ва кьезилдаказ са жерге маса минераларни гугрд гьидроген квайбурук акатзава. Бязи чешмеяр, сагъламвал мягькемарунилай алава, хъунизни гьакьван ериавайбур, и жигьетдай гьатта тIвар-ван авай Ессентукидин, Пятигорскдин курортрин дарман ятариз ва къенепатан азарар сагъар хъийидай “Боржоми”, “Машук”, “Нарзан” ятариз барабарбур я. Абуру рикIин, [[кпул]]дин, хамунин, [[хук]]вадинни ратарин, [[чIулав лекь]]инин, нервийрин ва маса азарар сагъар хъийизва.▼

==ЦIийи эцигунар==▼

Район яшайишдинни экономикадин жигьетдай вилик тухун патал кьабулнавай республикадин программадин куьмекдалди Ахцегьрин тIвар-ван авай гьамамар чна девирдин кIан хьунрив кьурвал цIийикIа туькIуьр хъийизва: цин чешмеяр михьзава, куьгьне гьамамар цIийи кьилелай эхцигзава, капиталдаказ ремонтзава, мугьманханаяр гуьнгуьна твазва, гьамамрин багъ, гьакI вири территорияни къулайдаказ дуьзмишзава. 30-майдиз Ахцегьрин гьамамрин душринни ваннайрин сифте дарамат ишлемишиз вахкунин мярекат шадвилин гьалара кьиле фена. <ref>[http://lezgi.etnosmi.ru/one_stat.php?id=21001 Ахцегьрин гьамамар цIийи шартIара]</ref>▼